Kulinarna Podróż po Pomorzu

21 czerwca 2023 Katarzyna Nowak Kulinaria

Pomorze to nie tylko przepiękne plaże, historyczne miasta i malownicze krajobrazy. To również region o bogatych tradycjach kulinarnych, które przez wieki kształtowały się pod wpływem różnych kultur - polskiej, kaszubskiej, niemieckiej i skandynawskiej. Morze, liczne jeziora i rzeki, a także żyzne ziemie sprawiły, że kuchnia pomorska obfituje w ryby, owoce morza, dziczyznę i lokalne produkty rolne. W tym artykule zabiorę Was w kulinarną podróż po Pomorzu, prezentując zarówno tradycyjne dania regionalne, jak i nowoczesne interpretacje lokalnych produktów.

1. Ryby i Owoce Morza - Morskie Skarby Pomorza

Bliskość Bałtyku i licznych jezior sprawia, że ryby są podstawą kuchni pomorskiej. Świeże, przygotowywane według tradycyjnych receptur, stanowią prawdziwą ucztę dla podniebienia.

Śledź po kaszubsku

Śledź po kaszubsku

Jedno z najbardziej charakterystycznych dań kuchni kaszubskiej. Śledzie marynowane w occie, podawane z cebulą, jabłkiem, śmietaną i przyprawami. Idealne jako przekąska lub przystawka, a na Kaszubach często serwowane jako danie główne z gotowanymi ziemniakami.

Zupa rybna

Zupa rybna

Aromatyczna, gęsta zupa przygotowywana z różnych gatunków ryb (najczęściej dorsza, łososia i sandacza), warzyw i ziół. W każdej nadmorskiej miejscowości znajdziesz jej lokalną wersję, często z dodatkiem śmietany lub pomidorów. W Łebie i Ustce podawana jest często z grzankami czosnkowymi.

Dorsz po gdańsku

Dorsz po gdańsku

Filety z dorsza duszone w białym winie z dodatkiem warzyw, podawane z sosem śmietanowym. Danie, które łączy w sobie tradycję hanzeatycką z lokalnymi składnikami. W Gdańsku możesz spróbować tej potrawy w restauracjach specjalizujących się w kuchni regionalnej.

Gdzie spróbować najlepszych ryb?

- Gdynia: Tawerna Orłowska (ul. Orłowska 1) - restauracja z widokiem na morze, słynąca z świeżych ryb
- Hel: Bar u Grażyny (ul. Wiejska 107) - niepozorne miejsce z najlepszymi rybami wędzonymi na półwyspie
- Ustka: Syrenka (ul. Marynarki Polskiej 32) - tradycyjny bar rybny z wieloletnią historią
- Sopot: Bulaj (ul. Mamuszki 2) - elegancka restauracja z nowoczesnym podejściem do owoców morza

Warto wiedzieć, że najlepsze ryby dostaniesz w okresie od maja do września, gdy flota rybacka regularnie wychodzi w morze. Poza sezonem wiele nadmorskich restauracji serwuje ryby mrożone lub hodowlane.

2. Kaszubskie Przysmaki - Serce Pomorskiej Tradycji

Kaszubi, rdzenni mieszkańcy części Pomorza, przez wieki zachowali swoją unikalną kulturę, język i kuchnię. Ich tradycyjne potrawy zachwycają prostotą i intensywnością smaków.

Czernina - kaczka po kaszubsku

Czernina - kaczka po kaszubsku

Tradycyjna czarna polewka z krwi kaczej z dodatkiem suszonych owoców, octu i przypraw. Podawana z kluskami ziemniaczanymi i mięsem z kaczki. Choć dla niektórych brzmi odstraszająco, jest to danie o fascynującym, słodko-kwaśnym smaku z nutą przypraw korzennych.

Plince kaszubskie

Plince kaszubskie

Placki ziemniaczane przygotowywane według tradycyjnej receptury, często podawane ze śmietaną, skwarkami lub rybą. Na Kaszubach są nie tylko dodatkiem, ale pełnoprawnym daniem głównym. Najlepsze plince są chrupiące z zewnątrz i miękkie w środku.

Ruchanki

Ruchanki

Puszyste placki drożdżowe smażone na głębokim tłuszczu, posypane cukrem pudrem lub podawane z marmoladą. W niektórych regionach Kaszub dodaje się do nich jabłka lub inne owoce. To idealny deser po obfitym obiedzie lub słodka przekąska do popołudniowej kawy.

Przepis na Ruchanki Kaszubskie

Składniki:
  • 500 g mąki pszennej
  • 250 ml mleka
  • 30 g świeżych drożdży (lub 10 g suchych)
  • 50 g cukru
  • 2 jajka
  • 50 g masła (roztopionego)
  • szczypta soli
  • olej do smażenia
  • cukier puder do posypania
Przygotowanie:
  1. Drożdże rozkrusz do ciepłego mleka, dodaj łyżkę cukru i łyżkę mąki, wymieszaj i odstaw na 10 minut do wyrośnięcia.
  2. W dużej misce wymieszaj pozostałą mąkę, cukier i sól.
  3. Dodaj wyrośnięty rozczyn, jajka i roztopione masło.
  4. Wyrabiaj ciasto około 10 minut, aż będzie elastyczne i gładkie.
  5. Przykryj ściereczką i odstaw w ciepłe miejsce na godzinę do wyrośnięcia.
  6. Wyrośnięte ciasto rozwałkuj na grubość około 1,5 cm i wytnij kształty (tradycyjnie używa się szklanki).
  7. Smaż na rozgrzanym oleju z obu stron na złoty kolor.
  8. Odsącz na papierowym ręczniku i posyp cukrem pudrem.

Gdzie spróbować kaszubskich przysmaków?

- Kartuzy: Kaszubska Chëcz (ul. Gdańska 28) - tradycyjna restauracja serwująca wyłącznie kaszubskie specjały
- Wdzydze Kiszewskie: Gospoda Pod Strzechą (przy skansenie) - autentyczna kuchnia przygotowywana według starych receptur
- Chmielno: Ostrzyce Resort & Spa (ul. Droga Kaszubska 8A) - nowoczesne podejście do tradycyjnych przepisów
- Kościerzyna: Gościniec Kaszubski (ul. Strzelecka 34) - domowa atmosfera i klasyczne dania

3. Pomorskie Specjały Mięsne i Wędliny

Regionalna kuchnia Pomorza to nie tylko ryby. Bogate tradycje wędliniarskie i mięsne stanowią ważną część kulinarnej tożsamości tego regionu.

Kaszanka po kaszubsku

Kaszanka po kaszubsku

Tradycyjna kaszanka przygotowywana z dodatkiem lokalnych ziół i przypraw. Na Kaszubach podawana często z duszoną kapustą i gotowanymi ziemniakami. W wersji pomorskiej wyróżnia się większą ilością kaszy gryczanej i charakterystycznym aromatem majeranku.

Pomorska szynka wędzona

Pomorska szynka wędzona

Przygotowywana według starych receptur, wędzona na drewnie bukowym lub olchowym. Charakteryzuje się intensywnym aromatem, delikatnym, ale wyrazistym smakiem. Tradycyjnie szynka dojrzewa przez kilka tygodni, co nadaje jej niepowtarzalny charakter.

Golonka po gdańsku

Golonka po gdańsku

Golonka pieczona z dodatkiem piwa, miodu i lokalnych ziół. Podawana z zasmażaną kapustą, chrzanem i musztardą. To danie o niemieckich korzeniach, które na przestrzeni wieków zostało wzbogacone o lokalne składniki i przyprawy.

Gdzie najlepiej zjeść pomorskie specjały mięsne?

- Gdańsk: Kubicki (ul. Wartka 5) - jedna z najstarszych restauracji w mieście, słynąca z golonki
- Słupsk: Karczma Słupska (ul. Tuwima 9) - tradycyjne wędliny własnej produkcji
- Malbork: Gothic Cafe & Restaurant (ul. Starościńska 1) - restauracja serwująca potrawy oparte na średniowiecznych recepturach
- Puck: Kaszëbskô Chëcz (ul. Lipowa 2) - domowe wędliny przygotowywane według rodzinnych przepisów

4. Słodkie Przysmaki Pomorza

Pomorze słynie również z wyjątkowych deserów, które często łączą tradycyjne receptury z lokalnymi owocami i przyprawami.

Fëfernuski

Fëfernuski

Tradycyjne kaszubskie ciasteczka korzenne z dodatkiem miodu, imbiru, cynamonu i goździków. Ich nazwa pochodzi od kaszubskiego słowa "fëfer" oznaczającego pieprz, co nawiązuje do pikantnego, korzennego smaku. Fëfernuski są szczególnie popularne w okresie Bożego Narodzenia.

Szpajza cytrynowa

Szpajza cytrynowa

Lekki deser na bazie jajek, śmietany i soku z cytryny. Przypomina nieco mus lub krem, ale ma bardziej puszystą konsystencję. To danie o niemieckich korzeniach, które doskonale przyjęło się na Pomorzu, gdzie dodaje się do niego lokalne owoce sezonowe.

Kuch z bursztynem

Kuch z bursztynem

Tradycyjne ciasto drożdżowe z dodatkiem karmelizowanych kawałków owoców, które przypominają bursztyn (stąd nazwa). Najczęściej używa się jabłek, gruszek lub śliwek. To proste, ale bardzo aromatyczne ciasto jest popularnym dodatkiem do popołudniowej kawy.

Gdzie spróbować pomorskich słodkości?

- Gdańsk: Cukiernia Sowa (ul. Długa 13) - tradycyjne wypieki w nowoczesnym wydaniu
- Sopot: Cukiernia Zaściankowa (ul. Bohaterów Monte Cassino 42) - kultowe miejsce z wieloletnią tradycją
- Kartuzy: Cafe Żuławy (ul. Klasztorna 1) - domowe wypieki według starych receptur
- Wejherowo: Cukiernia Wenta (ul. 12 Marca 186) - rodzinny biznes cukierniczy z tradycjami

5. Napoje Regionalne

Pomorze ma również bogatą tradycję związaną z lokalnymi napojami, które doskonale uzupełniają regionalną kuchnię.

Tabaka

Tabaka

Choć nie jest to napój w tradycyjnym sensie, tabaka to ważny element kaszubskiej kultury. Jest to specyficznie przygotowany tytoń do zażywania, który kiedyś pełnił ważną rolę społeczną. Dziś zażywanie tabaki to raczej ceremonia podtrzymująca tradycję niż codzienny zwyczaj.

Goldwasser

Goldwasser

Likier ziołowy z dodatkiem płatków 22-karatowego złota, produkowany w Gdańsku od XVI wieku. Ma słodko-korzenny smak i charakterystyczne złote drobinki unoszące się w napoju. Według legendy, Lech Wałęsa zawsze zamawiał Goldwasser podczas spotkań z zagranicznymi dygnitarzami.

Kaszubskie piwa rzemieślnicze

Kaszubskie piwa rzemieślnicze

W ostatnich latach na Pomorzu rozwinął się ruch browarów rzemieślniczych, które często czerpią inspirację z lokalnych składników i tradycji. Warto spróbować piw z dodatkiem miodu, truskawek kaszubskich czy ziół charakterystycznych dla regionu.

Gdzie spróbować regionalnych trunków?

- Gdańsk: Brovarnia (ul. Szafarnia 9) - browar restauracyjny z własnym piwem
- Kościerzyna: Browar Kościerzyna (ul. Słodowa 3) - tradycyjne metody warzenia
- Sopot: Atelier Smaku (ul. Bohaterów Monte Cassino 53) - bogaty wybór lokalnych alkoholi
- Gdańsk: Balsam (ul. Piwna 36/39) - specjalizuje się w tradycyjnych nalewkach i likierach

Praktyczne Porady dla Kulinarnych Odkrywców

Podsumowanie

Kulinarna podróż po Pomorzu to fascynująca przygoda dla zmysłów. Region ten, bogaty w różnorodne tradycje i produkty, oferuje niezapomniane doznania smakowe. Od świeżych ryb z Bałtyku, przez tradycyjne kaszubskie specjały, po wykwintne desery - każdy znajdzie tu coś dla siebie.

Pomorska kuchnia to jednak nie tylko jedzenie - to także historia, tradycja i kultura regionu zamknięta w smakach. To opowieść o rybakach wyruszających o świcie na połów, o kaszubskich gospodarzach celebrujących zbiory, o wielokulturowej historii hanzeatyckich miast.

Zachęcam do odkrywania tych smaków we własnym tempie, z otwartością na nowe doznania i szacunkiem dla lokalnych tradycji. Bon appétit, czy jak mówią Kaszubi - "Smacznewo!"

Katarzyna Nowak

Dziennikarka kulinarna, autorka książek o regionalnych kuchniach Polski. Absolwentka Akademii Kulinarnej w Gdańsku. Od 10 lat bada i dokumentuje tradycje kulinarne Pomorza, prowadząc warsztaty gotowania potraw regionalnych. Prywatnie pasjonatka domowych nalewek i kuchni rybackiej.